این خسوف از آنجایی پر اهمیت است که بدانیم خسوف کلی بعدی که در ایران قابل مشاهده است به تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۷ است.
چرا خسوف بیشتر از کسوف مشاهده می‌دهد؟
با آنکه خسوف کلی ماجراهای بسیاری را در گذشته برای این زمینیان همراه داشته است ولی همواره پدیده‌ای زیبا و شگرف محسوب می‌شود. با آنکه خسوف در قمرهای دیگر منظومه شمسی از جمله اقمار مشتری بسیار سریع رخ می‌دهد ولی در زمین برای مشاهدهٔ یک خسوف کلی بایستی مدت زمان نسبتاً زیادی منتظر بمانیم. زیرا ماه یگانه قمر زمین است و هرازگاهی به علت انحراف مداری نسبت به محور انقالی زمین، درون سایه آن به دام می‌افتد. سایه زمین ابعاد بزرگ بزرگتری دارد و در حدود ۹ هزار کیلومتر وسعت دارد و لذا می‌تواند ماه ۳۵۰۰ کیلومتری را به راحتی ساعتی در پشت خود پنهان کند. البته ماه چون ابعاد کوچکتری نسبت به زمین دارد فقط قسمت کوچکی از زمین (در حدود ۳۰۰ کیلومتر) را می‌تواند پنهان سازد و با آنکه تعداد خسوف و کسوف تقریباً مساوی رخ می‌دهد ولی این طور به نظر می‌رسد که تعداد گرفت‌های ماه به مراتب کمتر از گرفت‌های خورشید قابل رویت در یک منطقه است.
چه تعداد خسوف متوالی می‌توانیم شاهد باشیم؟
معمولاً در یک رشته از خسوف که همزمان در دو گرهٔ صعودی و نزولی رخ می‌دهد، شاهد ۹ تا ۱۰ خسوف خواهیم بود که از این بین ۳ تا ۴ خسوف کلی خواهد بود که البته اکثراً متوالی رخ می‌دهد. در رشتهٔ فعلی ۳ خسوف کلی رخ می‌دهد که ۲ عدد از آن‌ها در ۳۰ آذر ۱۳۸۹ و ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ رخ داده است و آخرین خسوف کلی این رشته در ۱۹ آذرماه آینده رخ خواهد داد. علت پایین بودن تعداد خسوف‌های رشته فوق عبور ماه از مرکز سایه زمین در ۲۵ خرداد گذشته بود.

معرفی و بررسی خسوف کلی ۱۹ آذر ۱۳۹۰

خسوف کلی ۱۹ آذر ۱۳۹۰ از سری ساروس ۱۳۵ است. این دورهٔ ساروسی۷۱ خسوف دارد که خسوف فوق ۲۳ امین عضو از این دوره محسوب می‌شود. خسوف فوق ۴ امین گرفت کلی از این دوره محسوب می‌شود.. خسوف از ساعت ۱۵: ۰۳: ۳۶ با خسوف نیمسایه‌ای آغاز می‌شود ولی ماه این زمان در ایران طلوع نکرده است. مقارن با شروع خسوف جزئی ماه در بخش‌هایی از شرق و شمال شرقی ایران طلوع می‌کند. و طلوع ماه در سراسر پهنهٔ ایران با خسوف جزئی است که در مناطق مختلف ایران متفاوت خواهد بود و هرچه به سمت شمال غربی ایران برویم ماه با میزان قدر گرفت بیشتری طلوع می‌کند. خسوف جزئی ۸۰ دقیقه به طول می‌انجامد تا در ساعت ۱۷: ۳۶: ۱۶ خسوف کلی آغاز شود. گرچه ماه در افق است ولی در شمال شرق ایران ارتفاع ماه به ۱۵ درجه می‌رسد. خسوف کلی ۵۱ دقیقه و ۸ ثانیه به طول می‌انجامد تا سرانجام ماه در ساعت ۱۸: ۲۷: ۲۴ از سایه زمین خارج می‌شود و خسوف جزئی تا ساعت ۱۹: ۴۷: ۵۸ ادامه می‌یابد. اگر خسوف نمی‌سایه‌ای را نیز دنبال کنید متوجه رفع کدری در سطح ماه خواهید شد تا جایی که در ساعت ۲۰: ۵۹: ۵۷ خسوف به طور کامل پس از ۵ ساعت و ۵۶ دقیقه به اتمام می‌رسد.

وضعیت مشاهده خسوف
این خسوف در آسیا، اروپا، آفریقا به جز غرب، آمریکای شمالی و استرالیا قابل مشاهده است و ماه در زمان خسوف کلی در صورت فلکی ثور و ستارگان بیشمار این منطقه از آسمان قرار می‌گیرد و اختفاهای بسیاری را با ستارگان ریز و درشت انجام می‌دهد
چگونه خسوف را رصد کنیم؟
برای رصد این خسوف دیدنی بایستی رصدگاه مناسبی که افق نسبتاً باز دارد را انتخاب کنید. با توجه به برودت هوا و هوای ابری این ایام از سال بایستی از مدت‌ها قبل شرایط جوی را تحت نظر بگیرید تا به شرایط نامناسب جوی برخورد نکنید. زیرا ارتفاع ماه از افق بسیار پایین است و هرگونه ابری در آسمان می‌تواند به راحتی شما را از رصد یک خسوف زیبا محروم کند. اگر از مدت‌ها قبل بتوانید محل طلوع ماه را در افق تعیین کنید و آن را با عوارض زیبایی از جمله بناهای طبیعی تاریخی و طبیعی زیبا که می‌تواند به زیبایی‌های این پدیده بی‌افزاید. جالب است بدانید که در تهران ماه از پشت بام ایران دماوند طلوع می‌کند که منظره نادر و زیبایی برای عکاسی است.
لزومی ندارد تا حتماً تلسکوپ در اختیار داشته باشید و بدانید با چشم غیرمسلح نیز می‌توانید به رصد و مشاهده این پدیدهٔ شگفت انگیز بپردازید.
حتماً دقت کنید از لباس گرم و مناسب برای رصد استفاده کنید تا بتوانید تا پایان خسوف در رصدگاه حاضر باشید.

چه پروژه‌هایی می‌توانید انجام دهید؟
در زمان خسوف می‌توانید پروژه‌های زیادی را انجام دهید. اگر افق تمیز و شفافی در اختیار داشته باشید می‌توانید سایهٔ ارغوانی رنگ زمین را مشاهده کنید که‌‌ همان خط شابنه روز است. در هنگام گرفت جزئی قسمتی از ماه درون این سایه قرار می‌گیرد و فرصت بسیار مناسبی را برای بررسی جو زمین فراهم می‌آورد.
در زمان گرفت جزئی نیز می‌توانید ورورد و خروج سایه زمین از دهانه‌های ماه را اندازه گیری کنید. بااندازه گیری زمانورود یکی از دهانه‌های بزرگ‌تر ماه به سایه زمین می‌توانید سرعت زاویه‌ای ماه در مدار را محاسبه کنید.
در زمان گرفت کلی بررسی رنگ خسوف با استفاده از مقیاس دانژون اهمیت بسیاری دارد. آندره دانژون اخترشانس فرانسوی در قرن گذشته ۵ رنگ متفاوت را از طیف قرمز برای خسوف پیش بینی کرد و آن‌ها را به ترتیب از تیره‌ترین (L=۰) تا روشن‌ترین (L=۴) تقسیم بندی کرد. رنگ ماه در زمان خسوف موید یک سری عوامل جوی و یک سری عوامل مداری ماه است. زیرا در زمان خسوف کلی به علت عبور امواج بلند از درون جو زمین و انعکاس آن به درون سایه ماه به رنگ قرمز دیده خواهد شد و این غلت این رنگ قرمز نیز در هر خسوف متفاوت است و بستگی بسیار زیادی به چند عامل زیر دارد.
۱-    میزان غبار و ابر موجود در جو زمین
۲-    نحوه عبور ماه از درون سایه
۳-    قرارگیری ماه در اوج یا حضیض مداری
دو عامل ۲ و ۳ از قبل محاسبه شده است و فقط عامل اول در خسوف بیشترین تأثیر را می‌گذارد. بیشترین تأثر در رنگ خسوف را غبارهای آتشفشانی خواهند گذاشت و لذا فوران‌های آتشفشانی که قبل از خسوف صورت بگیرد باعث می‌شود تا در زمان خسوف کلی ماه حتی در آسمان ناپدید گردد! زیرا این غبار‌ها مانع از رسیدن نور به سط ماه می‌شود و تاریکی سایه بسیار به رنگ خاکستری و قرمز بسیار تیره می‌گراید. برای مثال در خسوف کلی ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ ماه به رنگ قرمز بسیار تیره‌ای دیده شد که علت آن وجود غبارهای حاصل از فوران کوه آتشفشانی در کشور شیلی بود. چندی قبل نیز غبارهای آتشفشانی توسط آتشفشانی در ایسلند در فضا پراکنده شد. گرچه در زمان خسوف کلی ۱۹ آذر ماه از لبه‌های سایه عبور می‌کند و ماه تقریباً در اوج مداری به سر می‌برد، ولی فوران‌های آتشفشانی در سال جاری کماکان در جو زمین باقی مانده است و لذا به نظر می‌رسد که خسوفی نسبتاً تیره را بار دیگر شاهد باشید.

نقش غبارهای آتشفشانی در خسوف
به نظر می‌رسد که فوران آتشفشانی بیشترین تأثیر را در تیره‌تر شدن خسوف ایفا می‌کند. غبارهای آتشفشانی بسیار سبک هیتند و در لایه‌های بالایی جو ماندگاری بیشتری دارند. از طرفی دی اکسید سولفور حاصل از فوران وقتی به لایه استراتوسفر زمین می‌رسد مانع عبور طیف امواج نور از جو می‌گردد و لذا پس از گسترش غبار در جو زیمن خسوف کلی بسیار تیره خواهد بود. در سال ۱۳۷۰ قله پیناتوبو در فیلیپین فوران عظیمی تا ارتفاع ۴۵ کیلومتر در جو زمین داشت. این فوران مناطق زیادی از جنوب شرقی آسیا را در غبار فرو برد. غبارهای موجود باعث شد تا خسوف کلی در آذر ۱۳۷۱ بسیار تیره شود. پس از این فوران رفته رفته غبارهای موجود در جو زمین فرو نشسته است و طی سال‌های گذشته خسوف‌ای روشن تری را شاهد بوده‌ایم. ولی فوران‌هایی که در سال جاری پس از خسوف ۲۵ خرداد ۱۳۹۰ در ایسلند و شیلی رخ داد باعث شد تا خسوف فوق بسیار تیره شود و در رده‌های بالایی مقیاس دانژون قرار بگیرد. طی ۲ ماه اخیر فوران‌های آتشفشانی در ایسلند و گینه نو ادامه یافته است و ممکن است اثرات آن‌ها کماکان در جو زمین باقی مانده باشد. ولی به نظر می‌رسد که اینخسوف در رده‌های میانی مقیاس دانژون قرار بگیرد.

چگونه از خسوف عکس بگیریم؟
برای رصد خسوف کلی اگر حتی یک دوربین آنالوگ با لنز نرمال در اختیار داشته باشید نیز می‌توانید عکس زیبایی تهیه کنید. فقط به علت نور ضعیف ماه بایستی مراقب هرگونه لرزش باشید و چون دوربین‌ها در شب فوکوس نمی‌شوند بایستی دوربین خود را به دقت فوکوس کنید تا تصویر شما تار نباشد.
با داشتن یک سه پایه دوربین و فیلم حساسیت ۱۰۰ هم می‌توانید از عکاسی کنید و کافی است تا دوربین را به سمت ماه بگیرید و دریچهٔ دوربین را با سیم دکلانشور چند ساعت در زمان خسوف باز بگذارید. آن‌گاه یک عکس دمبلی بسیار زیبا از تمام مراحل خسوف خواهید داشت. اگر دوربین‌های دیجیتال ساده در اختیار داشته باشید که قابلیت زوم دارند نیز می‌توانید در صورت داشتن دوربین دوچشمی یا تلسکوپ عکسی زیبا به روش آفوکال یا با رینگ آدابتور از خسوف تهیه کنید.
اگر لنز تله مناسب در اختیار داشته باشید می‌توانید با تلفیق نمای زمینی زیبا با خسوف عکسی زیبا از خسوف تهیه نمائید و اگر عکاسی شما حرفه‌ای‌تر باشد با گرفتن چند عکس مختلف از خسوف و تلفیق آن می‌توانید با تکنیک عکاسی HDR عکس بسیار زیبایی از مراحل خسوف تهیه کنید.